Telomer Analizi

Yaşlanmayı önlemek ve geri çevirmek binlerce yıldır insanlığın en büyük arzusudur. Böylece daha genç, sağlıklı ve uzun bir yaşamın olabileceğine inanılmıştır. Yaşlanma, çok heterojen bir süreçtir, her insan için farklıdır, genetik faktörlere, aynı zamanda çevreye ve yaşam tarzına da bağlıdır.

Life Lenght Telomer analizi hücresel yaşlanma düzeyini belirler ve bu sayede tedavilerinizi ve sağlık stratejinizi kronolojik yaşınıza göre değil biyolojik yaşınıza göre düzenleyebiliriz.

Antiaging dünyasında popüler bir sözcük olan telomerler, yaşlanma şeklimizi etkileyen DNA’mızın önemli bir parçasıdır.

Her DNA zincirinin sonundaki kapaklar, telomerler kromozomlarımızı korur. Ayakkabı bağcığınızın ucundaki plastik uçlar gibi düşünün. Bu uçlar olmadan, ayakkabı bağlarınız yıpranır ve artık ayakkabılarınızı verimli bir şekilde bağlayamaz. Aynısı telomerler için de geçerlidir, eğer DNA zincirleri hasar görürse hücreler işlerini yapmak için o kadar etkili bir şekilde çalışamazlar.

Telomerler kromozomların her iki ucunda da bulunan yapılardır. Genomumuzu yani tüm genetik bilgimizi parçalanmaya karşı korurlar. Bilindiği üzere vücudumuzun temel yapı taşları hücrelerdir. Vücut hücrelerimiz çoğalmak için mitoz bölünme adı verilen sistemi kullanırlar. Her bölünme esnasında hücrelere eşit miktarda genetik bilginin geçmesi ve aynı tipte iki hücrenin oluşması için DNA kopyalanır. Bu kopyalama esnasında kromozomların her iki ucunda bulunan telomerler kısalır. Bu doğal bir süreçtir ve telomer boylarının kısalması yaşlanmayla ilişkilendirilmiştir.

Telomerlerin boyu kritik noktaya geldiği zaman, hücrelerimiz mitoz bölünmeyi durdurur ve apoptoz adı verilen programlı hücre ölümü ile ortadan kalkarlar. Tüm bu bilgiler ışığında telomerler, hücrenin ömrünü belirleyen bir biyolojik saat gibi çalışırlar.

Telomerlerin kısalması hem doğal bir süreç hem de bir hücrenin aşırı ve kontrolsüz bölünmesini önleyen bir koruma mekanizması olmasına karşın kötü beslenme veya zararlı kimyasallara maruz kalmak, telomer kısalmasını hızlandırır.

Telomerler kritik düzeyde kısaldıklarında artık hücrenin yaşamı için sona gelinmiş olduğu sinyali verilmiş olur. Ve bedenimizdeki telomerlerin büyük kısmı doğumdaki 10.000 birimden 4.000 birime kısaldığında yaşlanma sebebi ile hayatımız sona erer. Bu teoriye göre insanın 120 yıl yaşam süresi vardır ve Hayflick Limiti olarak bilinir. Ne varki bugüne dek sadece 2 kişi 120 yaşını aşabilmiştir. Genellikle insanlar bu sürenin oldukça alıtındaki yaşlara kadar yaşar ve son yılları da yaşlanma hastalıkları ile geçirirler. Bu durum temelde yanlış beslenme, hareketsizlik, stres, inançlar gibi bir çok kompleks sorundan kaynaklanmaktadır.

Erken yaşlanıyorsanız, hücre sağlığınız için bir değerlendirme olarak telomer uzunluğunuzu kontrol etmeye değer. Daha kısa telomerlerin sağlığımız üzerinde olumsuz etkisi vardır.

Telomer kısalması, hücrelerimizin yaşa bağlı olarak parçalanmasının ana nedenidir ve sağlığımız üzerinde olumsuz bir etkiye neden olur. Telomerlerimiz çok kısaldığında, hücrelerimiz artık çoğalamaz, bu da dokularımızın dejenere olmasına ve sonunda ölmesine neden olur. Bu durum ise, aşağıdaki sağlık problemlerine neden olabilir:

• Anormal veya düşük seviyeli kök hücreler tarafından yaşlanmanın hızlanması
• Kalp-damar hastalığı
• Kısırlık
• Alzheimer, Parkinson veya demans gibi yaşa bağlı beyin hastalığı.
• Diyabet
• Daha yüksek osteoporoz ve romatoid artrit riski
• Bağışıklık sistemi zayıflığı
• Hastalığın iyileşmesinin yavaşlaması
• Kalp hastalığı ölüm oranında 3 kat artış
• Bulaşıcı hastalıklardan 8 kat daha yüksek ölüm oranı
• Daha yüksek kanser riski

Bu sorunun cevabı telomeraz adı verilen enzimlerin aktivitesidir. Bu enzimler telomerlerin uçlarında silinen kısımları onarırlar. Böylece hücre yaşlanmaktan kurtulmuş olur. Telomeraz enziminin aktivitesi embriyonik gelişimimizde çok fazladır daha sonra baskılanır ve inaktif hale gelir. Kanser hücrelerinin ölmek bilmeyen hücreler olarak adlandırılmasının bir nedeni de telomeraz enzimlerini yeniden aktif hale getirmeleridir.

Son yapılan araştırmalarda obezite ve sigara kullanımının telomer kısalmasını tetiklediği görülmüştür. Özellikle tütün kullanan kişilerin kan hücrelerinde telomer kısalmasının fazla olduğu gözlemlenmiştir. Kadınlardaki beyaz kan hücrelerindeki telomerlerden her yıl 25.7-27.7 adet baz dizisinin silindiği bulunmuştur. Araştırmanın bir diğer ilginç yanı ise günlük bir paket sigaranın ekstra 5 baz dizisinin silinmesine neden olmasıdır. Böylece 40 yıl boyunca her gün bir paket sigara içen bir kişinin telomer kısalması yüzünden 7.4 sene daha ömrü azalmıştır.

Obezitenin telomer kısalması üzerinde etkisi hücre içinde DNA’ya zarar veren bir takım maddelerin artmasıyla ilişkilendirilmiştir. Serbest oksijen radikalleri adı verilen bu maddeler hücre içinde stres yaratarak DNA hasarına ve telomer kısalmasına neden olurlar. Bu mekanizmayı kanıtlayan birçok araştırma mevcuttur. Obez kadınlardaki telomerler aynı yaş grubundaki diğer kadınlara göre daha kısa bulunmuştur. Telomer kısalmasının obez kişiler üzerinde ortalama ömürden 8.8 yıllık bir kayba neden olduğu belirlenmiştir.